Fındıkta rekolte düşüşü piyasayı salladı: Üretici beklentisi ile ihracat fiyatı arasında uçurum

Türkiye’nin dünya pazarındaki fındık hâkimiyeti, 2025 yılında üretim düşüşüyle test ediliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, bu sezon tahmini rekolte 630 bin ton seviyesinde kaldı. 2024’te 730 bin ton olarak gerçekleşen üretimle kıyaslandığında yaklaşık %14’lük bir düşüş söz konusu.

Giresun, Ordu ve Trabzon başta olmak üzere Karadeniz illerinde yapılan saha tespitlerinde, bahçelerdeki verim düşüklüğünün hem ilkbahar donları hem de yaz kuraklığıyla ilişkili olduğu belirlendi. Özellikle yüksek kesimlerde çotanak tutum oranı, son 5 yılın en düşük seviyelerine geriledi.

Üretici tarafında en önemli şikâyet ise fiyat politikası. TMO’nun alım fiyatını kilogram başına 112 TL olarak açıklaması üreticinin beklentisinin altında kaldı. Serbest piyasada ise tüccar fiyatı 100–105 TL bandına kadar geriledi. Girdi maliyetlerinin (özellikle gübre, işçilik ve ilaçlama) geçen yıla göre %40 artması, üreticiyi zarar sınırına yaklaştırdı.

Fındık ihracatında da benzer bir durgunluk göze çarpıyor. Karadeniz İhracatçı Birlikleri verilerine göre, 1 Eylül–15 Ekim döneminde yapılan ihracat miktarı geçen yıla göre %8,6 azaldı. En büyük pazarlar olan Almanya ve İtalya’da çikolata ve işlenmiş ürün talebinin daralması, fiyat baskısını artırıyor.

Uzmanlara göre, piyasanın istikrar kazanabilmesi için hem alım politikalarının güncellenmesi hem de uzun vadeli rekolte planlamasına geçilmesi gerekiyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB), fındıkta “ulusal üretim planı”nın 2026 itibarıyla yürürlüğe girmesi gerektiğini savunuyor.

🌰 2025 Fındık Sezonu Özeti

• Tahmini rekolte: 630.000 ton
• TMO alım fiyatı: 112 TL/kg
• Serbest piyasa ortalaması: 103 TL/kg
• İhracat miktarı (1 Eyl–15 Eki): 72.400 ton
• Ana pazarlar: Almanya (%33), İtalya (%21), Fransa (%9)