Hayvancılıkta "yerli sperma" atağı: Dışa bağımlılıkta %30 düşüş hedefleniyor

2025 sonu verilerine göre, yerli ve milli imkanlarla üretilen yüksek verimli spermaların kullanımı sayesinde besicilerin girdi maliyetlerinde ciddi bir azalma gözlemleniyor.

Türkiye’nin hayvancılıkta sürdürülebilirliği sağlamak ve genetik materyalde dışa bağımlılığı sonlandırmak için yürüttüğü ıslah çalışmaları meyvelerini vermeye başladı. Tarım ve Orman Bakanlığı ile damızlık birliklerinin koordinasyonunda yürütülen projelerle, Türkiye’nin coğrafi şartlarına ve hastalık direncine uyumlu yerli boğalardan elde edilen spermalar, ülke genelindeki suni tohumlama faaliyetlerinde ilk kez %50 barajını aştı.

Hem maliyet hem verim avantajı

Yurt dışından ithal edilen genetik materyallerin yüksek maliyeti ve yerel iklim koşullarına uyum sorunları, yerli üretimle aşılıyor. Laboratuvar ortamında üstün verim özellikleri tescillenen yerli ırkların yaygınlaştırılması, besicilerin işletme maliyetlerini düşürürken, doğan buzağıların hayatta kalma oranlarını da artırıyor. 2025 yılı sonu raporları, yerli genetiğe geçiş yapan işletmelerde veteriner masraflarının %15 azaldığını ortaya koyuyor.

Islah projesinin temel sütunları:

• Genomik seleksiyon: En yüksek verim potansiyeline sahip yerli hayvanlar, DNA analizleriyle tespit edilerek elit sürüler oluşturuluyor.
• Coğrafi uyum: Yerli genetik, Türkiye’nin farklı iklim bölgelerindeki yem kaynaklarını daha verimli kullanma yeteneğine sahip.
• Milli tescil: "Anadolu esmerinden" "Holstein-Türkiye" hatlarına kadar geniş bir yelpazede tescilli yerli hatlar devreye giriyor.

2026 hedefi: net ihracatçı konuma gelmek

Projelerin başarısı, Türkiye'yi sadece kendi ihtiyacını karşılayan değil, aynı zamanda çevre ülkelere yüksek nitelikli genetik materyal satan bir ülke konumuna taşıyor. Sektör temsilcileri, 2026 yılı sonunda yerli sperma kullanım oranının %70’e çıkarılmasını ve komşu coğrafyalara ihracatın başlatılmasını hedeflediklerini belirtiyor.

Hayvancılıkta bağımsızlığın yolu yerli genetikten geçiyor. Dışa bağımlılığın %30 oranında düşürülmesi, sadece döviz tasarrufu sağlamakla kalmayıp gıda arz güvenliğimizi de teminat altına alıyor.